Co to jest kolagen? Na czym polega rola kolagenu w organizmie człowieka?

Pacjenci cierpiący na chorobę zwyrodnieniową stawów, skarżący się na ból stawów, często szukają rozwiązania swojego problemu w sieci. Właśnie wtedy najczęściej natrafiają na reklamy suplementów z kolagenem, sugerujące, że pozbycie się bólu jest możliwe w szybki sposób – po zażyciu określonej liczby tabletek z kolagenem. Przyjmowanie kolagenowych suplementów jest dla wielu osób znacznie wygodniejszym rozwiązaniem, niż przejście na dietę, stosowanie kąpieli leczniczych i leków oraz rozpoczęcie odpowiednich ćwiczeń. Rozwiązanie wydaje się być na wyciągnięcie ręki – zwłaszcza, że suplementy z kolagenem można zamówić przez Internet, bez wychodzenia z domu. Niestety niewiele osób zdaje sobie sprawę, że preparaty kolagenowe wcale nie muszą im pomóc, a co więcej – że przyczyną ich problemów wcale nie musi być kolagen bądź jego brak. Bo czym właściwie jest kolagen? Jaka jest rola kolagenu w organizmie człowieka?

Kilka słów na temat białek oraz ich podziału

Przed zrozumieniem działania kolagenu, warto poznać ciekawą grupę związków, jaką stanowią białka, znajdujące się w organizmie każdego człowieka. Białka spełniają szereg funkcji, kluczowych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu – jednak każda z grup białek może wpływać na zupełnie inne procesy fizjologiczne. Co więcej, podział białek na pomniejsze grupy nie jest wcale taki prosty. Dzieląc białka, można wziąć pod uwagę na przykład następujące czynniki:

• ich występowanie (krew, nasiona, mięśnie, mleko),
• pochodzenie (zwierzęce lub roślinne),
• funkcje (hormonalne, enzymatyczne, odpornościowe, strukturalne),
• wartość odżywczą (niepełnowartościowe, częściowo niepełnowartościowe, pełnowartościowe),
• budowę chemiczną,
• rozpuszczalność.

Jednym ze szczególnie popularnych podziałów jest podział białek na białka proste i złożone. W przypadku białek prostych czynnikiem klasyfikującym jest rozpuszczalność w roztworach, kwasach, zasadach, etanolu oraz wodzie. Korzystając z tego kryterium, możemy wymienić wiele różnych grup. Jedną z nich są tak zwane skleroproteiny (inaczej: albuminoidy), które nie rozpuszczają się w rozcieńczonych roztworach zasad oraz kwasów, a także w wodzie. Skleroproteiny to grupa białek fibrylarnych, występujących jako składnik tkanki strukturalnej oraz łącznej w białkach zwierzęcych. Właśnie do skleroprotein zaliczamy kolagen, który występuje w tkankach łącznych jako białko strukturalne. Poza kolagenem do grupy skleprotein zaliczamy również na przykład keratynę oraz elastynę.

Kolagen – ogólna charakterystyka. Czym jest kolagen i za co odpowiada?

Kolagen to białko łączące komórki, które w widoczny sposób odpowiada między innymi za elastyczność skóry – to właśnie ubytki kolagenu są odpowiedzialne za powstawanie zmarszczek. Kolagen występuje także w chrząstkach stawowych i właśnie dlatego producenci suplementów diety często stawiają na obecność tego składnika w swoich preparatach na ból stawów oraz inne problemy ze stawami. Kolagen jest wyjątkowo wytrzymały, a jego właściwości dla ludzkiej skóry sprawiają, że znajduje zastosowanie w wielu kosmetykach do pielęgnacji ciała oraz skóry twarzy. Kolagen to także składnik szamponów, odżywek i masek do włosów. Więcej na temat zastosowania kolagenu w kosmetyce, można znaleźć w interesującym artykule pod tytułem: Kolagen w kosmetyce. Na co zwrócić uwagę przy wyborze kosmetyku.

Kolagen na stawy? Jaki jest wpływ kolagenu na funkcjonowanie stawów?

W chrząstkach stawowych możemy znaleźć kolagen typu drugiego. Kolagen odpowiada za kształt oraz odporność na rozciąganie chrząstki stawowej. O ile z biegiem czasu sam kolagen nie znika z chrząstki, o tyle włókna kolagenowe niestety ulegają rozluźnieniu i stają się cieńsze. Teoretycznie w takim momencie świetną metodą wydaje się zwiększenie zawartości kolagenu w organizmie poprzez przyjmowanie suplementów z kolagenem. Niestety, tabletki z kolagenem nie działają w taki sposób, że są w stanie całkowicie zregenerować stawy i doprowadzić do zwiększenia liczby kolagenu oraz poprawienia jego jakości na przykład do poziomu występującego u młodego, zdrowego człowieka. Podany doustnie kolagen w formie tabletki jest poddawany takim samym procesom trawiennym jak inne białka – zostaje strawiony na pomniejsze cząsteczki, aż do postaci pojedynczych aminokwasów, transportowanych do żyły wrotnej. Nie można zatem twierdzić i dać się skusić wyobrażeniu, jakoby kolagen miał trafić bezpośrednio do stawów i automatycznie poprawić ich funkcjonowanie.

Po co zatem przyjmować suplementy z kolagenem? Czy warto brać kolagen w tabletkach?

Cały czas trwają spekulacje (nie tylko w środowisku medycznym), czy stosowanie suplementów z kolagenem może mieć faktyczny wpływ na jego syntezę w organizmie. Zdania wśród specjalistów są podzielone, niemniej jednak można jedynie brać pod uwagę lepszą dostępność aminokwasów do syntezy kolagenu w organizmie podczas stosowania suplementów z kolagenem – sam kolagen niestety nie jest w stanie trafić w takiej samej postaci do bolących stawów. Wiele osób zamiast suplementów diety z kolagenem, przyjmuje pokarmy, zawierające żelatynę (to na przykład galaretka), aby dostarczyć do organizmu kolagen i pomóc bolącym stawom. Skąd ten pomysł? Żelatyna to produkt degradacji kolagenu. Niemniej jednak zasadność takich działań jest podobna do tych z przyjmowaniem tabletek kolagenowych. Więcej na temat sensu stosowania suplementów z kolagenem można przeczytać w eksperckim artykule od tytułem Czy doustny kolagen działa w stawach?

Jakie preparaty na bolące stawy wybrać? Co zamiast suplementów z kolagenem będzie pomocne na stawy?

O ile podaż samego kolagenu może mieć różne skutki dla każdego pacjenta, o tyle w przypadku zaawansowanego bólu stawów w chorobie zwyrodnieniowej stawów warto sięgnąć po leki pobudzające produkcję kolagenu i pozostałych składników budulcowych chrząstki (proteoglikanów), a tym samym odbudowę chrząstki stawowej. Pomysł jest o tyle uzasadniony, że pobudzenie organizmu do wytwarzania kolagenu może dać zdecydowanie lepszy efekt, niż przyjmowanie tabletek z kolagenem, którego elementy wcale nie muszą wpłynąć pozytywnie na redukcję bólu stawów u pacjentów.

Jak działa Piascledine i dlaczego może okazać się lepszym wyborem niż preparaty, wyłącznie zawierające w swoim składzie kolagen?

Lekiem wpływającym na pobudzenie produkcji kolagenu oraz odbudowę chrząstki stawowej jest na przykład Piascledine. Piascledine to lek spowalniający rozwój choroby zwyrodnieniowej stawów. W połączeniu z zaleceniami lekarza (najczęściej zwiększeniem aktywności fizycznej i przejściem na zdrową dietę), Piascledine może skutecznie zmniejszać ból stawów w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów między innymi poprzez wpływ na produkcję kolagenu. Taka alternatywa wydaje się lepsza, niż przyjmowanie gotowych tabletek z kolagenem. Ponadto lek na stawy Piascledine zawiera niezmydlające się frakcje oleju z awokado i soi, które wpływają bezpośrednio oraz pośrednio na tworzenie składników chrząstki (w tym właśnie kolagenu), mają działanie ograniczające degradację składników chrząstki i zmniejszają wytwarzanie substancji prozapalnych. Lek na chorobę zwyrodnieniową stawów Piascledine pozwala także odstawić lub zmniejszyć ilość zażywanych leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Więcej na temat działania zawartych w leku na stawy Piascledine niezmydlających się frakcji oleju z awokado i soi, można przeczytać w naszym tekście pod tytułem: Soja i awokado do walki z chorobą zwyrodnieniową stawów?

Co jeszcze warto zrobić, kiedy stawy bolą?

Ewentualną suplementację kolagenu lub rozpoczęcie przyjmowania leków na ból stawów, należy zawsze skonsultować z lekarzem. Wiele osób po zrealizowaniu recepty zaczyna jednak tylko przyjmować preparaty na ból stawów i nie wykonuje żadnych innych działań, wpływających na redukcję bólu stawów oraz zwalczenie choroby zwyrodnieniowej stawów. Niestety, samo przyjmowanie tabletek nie wystarczy, nawet jeśli produkcja kolagenu w organizmie zostanie pobudzona działaniem leków (np. Piascledine) na stawy. Należy również wykonywać odpowiednio dobrane ćwiczenia fizyczne, wpływające na wzmocnienie mięśni (odciążających stawy) i ogólne funkcjonowanie stawów, a także zdrowo się odżywiać, by nie dopuścić do rozwoju nadwagi lub otyłości. Dodatkowe kilogramy to zawsze dodatkowe obciążenie dla stawów, stąd zachowanie szczupłej sylwetki często jest kluczowe w chorobie zwyrodnieniowej stawów. Warto na przykład regularnie robić Proste ćwiczenia na ból kolan. Należy wykonywać także wszelkie działania odciążające stawy – od doboru odpowiedniego obuwia, aż po zastosowanie w domu prostych elementów mechanicznych, ułatwiających wstawianie z pozycji siedzącej i leżącej.